Joséphine: “Ik zie onderwijs nog steeds als een emancipatiemotor”

In december treden Frits Bakker en Joséphine Rutten toe tot de Raad van Toezicht van SVOK. Frits vervangt Wim Hamers als voorzitter en Joséphine neemt het stokje over van Rennie ten Dam. Beiden zijn bevlogen, staan voor een jarenlange ervaring in de rechtspraak dan wel het onderwijs en allebei zijn ze helder over hun rol: “Wij zijn niet zichtbaar, als een bestuurder de goede dingen doet.”

Welke ervaring nemen jullie mee? Joséphine: “Ik heb meer dan 30 jaar ervaring in het onderwijs, van docent tot beleidsadviseur, van directeur tot rector en als laatste bestuurder. Deze ervaring wil ik graag ten goede laten komen aan het onderwijs, zonder dagelijks een hele actieve rol te vervullen. Dat is ook de reden waarom ik gesolliciteerd heb.” Frits: “Mijn achtergrond ligt in de rechtspraak. Van de 35 jaar dat ik daar werk, ben ik 15 jaar rechter en 20 jaar bestuurder. Daarnaast heb ik best veel nevenfuncties gehad in raden van toezicht in de zorg, het onderwijs en op kruispunten van zorg en onderwijs. Nu ben ik voorzitter raad van toezicht van de Hogeschool Leiden. Onderwijs vind ik echt geweldig interessant.” Wat maakt het voor jullie interessant? Frits: “De bijzondere uitdaging van het onderwijs is voor mij om voor jonge mensen een steun en toeverlaat te zijn in hun pad naar een zelfstandig volwassen leven. Zoals bij jongeren die na de hogeschool een stap zetten naar hun beroep. In het voortgezet onderwijs zit je in de stap ervoor; hoe kom je op de plek waar je later in je leven graag wilt zijn? Hoe help je kinderen bij de vorming die daarvoor nodig is? Hoe zorg je dat ze optimaal zijn toegerust voor wat hen te wachten staat? Joséphine: “Ik heb in beide onderwijssectoren gewerkt en ik herken wat Frits zegt. Ik zie het onderwijs echt nog steeds als een emancipatiemotor. Misschien een ouderwetse gedachte, maar het is denk ik nog wel zo. In de zin van mensen sterk maken, weerbaar en geschikt maken voor het leven. Zorgen dat je het leven aankunt. Tegen brugklassers zei ik altijd: ‘Ik ga nu iets tegen je zeggen wat je misschien raar vindt, maar het leven is echt niet altíjd makkelijk. En wij willen je heel graag meegeven, hoe je je staande kunt houden als het niet makkelijk is.’ Hoe je een zelfstandige volwassene wordt.” Frits: “Kansengelijkheid is daarbij superbelangrijk. Ik heb bij Altra meegekeken in het bijzonder onderwijs en zag het ook weer bij Beroepsgericht en de Praktijkschool. Het is zo belangrijk om iedereen, maar dan echt iedereen, van welke afkomst je ook bent en wat je ook aan intellectuele bagage meekrijgt, een plek in deze maatschappij te geven. Tijdens onze kennismaking was het hartverwarmend om te zien hoe leerlingen zich daar manifesteren. Wat een uitdaging het moet zijn voor docenten om zo’n internationale schakelklas te draaien. Petje af, ik zou het in geen honderd jaar kunnen. Daar doe je het toezichtswerk uiteindelijk voor. We doen het voor de leerlingen, de mensen en goed onderwijs in Kennemerland.” Wat is jullie bijdrage daaraan vanuit de RvT? Joséphine: “Ik hoop al mijn kennis en ervaring ten goede te laten komen aan het onderwijs, maar veel meer op afstand dan ik gewend ben. Het kunnen spiegelen, elkaar kritisch kunnen bevragen, samenwerken. Dat zie ik voor mezelf als opdracht, met mijn betrokkenheid daarbij en dat het voor de medewerkers en leerlingen een kwalitatief mooie organisatie mag zijn met gedegen goed onderwijs.” Frits: “Wat ik daar nog aan wil toevoegen, is dat de bestuurder natuurlijk in charge is. Maar de bestuurder kan het niet alleen. Wij kijken mee of het goed gaat met SVOK, dat is ons belangrijkste doel. Aan de andere kant heeft een bestuurder ook behoefte aan sparringpartners bij alles wat ontwikkeld moet worden, buiten de organisatie en vooral ook binnen de organisatie. Die vindt hij bij de MT’s, de medezeggenschap en bij de RvT. Wij geven gevraagd en ongevraagd advies, denken mee en proberen vragen van zijn kant zo goed mogelijk te beantwoorden. En niet onbelangrijk: wij zijn voor de scholen onzichtbaar, als een bestuurder de goede dingen doet. Als men er wel iets van gaat merken, dan is er helaas vaak gedoe.” Wat is kenmerkend voor jullie werkwijze? Frits: “Mijn stijl van voorzitterschap is iedereen zoveel mogelijk aan bod laten komen. Alles moet besproken kunnen worden, geen bondjes vooraf, iedereen moet tot zijn recht komen. En er moet wat te lachen zijn. Daarnaast vind ik onderlinge verbinding belangrijk en het vertrouwen tussen RvT en bestuurder. Als RvT zitten wij er natuurlijk ook namens de maatschappij om te kijken of het binnen een organisatie goed loopt. Daar zijn gewoon governance codes voor. Dat lijkt veel papier, maar een aantal zaken moet gewoon volgens de regels gaan. Veel vertrouwen betekent dus niet handje klap met de bestuurder.” Joséphine: “Vertrouwen in elkaar is inderdaad belangrijk en dat niet schenden door roddelen of even dingetjes willen regelen. Ik kan eigenlijk niet samenwerken zonder een soort naïef vertrouwen in elkaar te hebben. Daarbij vind ik het belangrijk om met een kwinkslag en relativering scherp te blijven op de zaken waar het echt omgaat.” En waar gaat het echt om? Joséphine: “Voor mij is dat kwaliteit van het onderwijs en dat is natuurlijk heel breed. Van inrichting van het onderwijsproces tot wat leerlingen leren. En dan bedoel ik niet alleen cognitieve kennis, maar ook vaardigheden en houding; hoe leer je het te leven. Daar hoort een goede organisatie bij, natuurlijk geld en personeel dat op een goede manier kan werken, zich gestimuleerd voelt en vrij om ook aan die kwaliteit te werken.” De RvT vergadert afwisselend op de scholen om in verbinding te staan met het primair proces en er is ook dit schooljaar weer een aantal schoolbezoeken ingepland.