Onderzoek uitgelicht
Staat van het Onderwijs
Hoe staat het Nederlandse onderwijs ervoor en welke belangrijke ontwikkelingen zijn er te zien? De Inspectie van het Onderwijs toont dat ieder jaar in de Staat van het Onderwijs in april tijdens een drukbezochte conferentie. Dit jaar werd het rapport op 14 april aan het publiek gepresenteerd middels verschillende online evenementen.
Reparatie vs. renovatie De hoofdboodschap uit dit rapport luidt: “grijp de crisis aan om het onderwijs structureel te verbeteren”. De inspectie constateert dat de coronacrisis al bestaande problemen zoals kansenongelijkheid en achterblijvende basisvaardigheden uitvergroot en dat de opgelopen vertragingen van dusdanige aard zijn dat dit vraagt om een ‘renovatie’ van ons onderwijsstelsel. Oftewel: een structurele verbetering om niet alleen de achterstanden terug te dringen, maar juist ook om de onderliggende oorzaken van de teruglopende basisvaardigheden en kansenongelijkheid in het onderwijs aan te pakken.
Voortgezet onderwijs Ook het sectorrapport van het voortgezet onderwijs staat veelal in het teken van de (gevolgen van) de coronapandemie. VO-scholen hebben laten zien dat ze in staat zijn patronen los te laten en, van het ene op het andere moment, vanuit een andere werkelijkheid het onderwijs kunnen vormgeven. De Onderwijsinspectie spreekt haar waardering uit voor het grote aanpassingsvermogen dat dit heeft gevraagd en tot op de dag van vandaag nog steeds vraagt.
De belangrijkste ontwikkelingen van schooljaar 19/20 die voor het VO gelden zijn volgens de Inspectie:
- Bijna alle leerlingen geslaagd. Het verschil in slagingspercentage met vorig jaar is het grootst op het havo en vwo. Er is een aantal mogelijke verklaringen voor dit verschil, waaronder het niet doorgaan van de centraal examens. Leerlingen behaalden hun diploma op basis van de resultaten van hun schoolexamens én konden deze verbeteren met resultaatverbeteringstoetsen. Voor ongeveer 3 procent van de leerlingen was het resultaat op de resultaatverbeteringstoets doorslaggevend voor het behalen van hun diploma. Op sommige afdelingen zou echter 15 procent zijn gezakt zonder de resultaatverbeteringstoets.
- Veel meer leerlingen bevorderd. Niet alleen het aantal geslaagden nam toe, ook werden veel meer leerlingen bevorderd naar het volgende leerjaar. Door de scholensluiting maakten leerlingen gedurende langere tijd geen toetsen. Of een leerling bevorderd werd hing daarom bij veel scholen af van de resultaten van vóór de scholensluiting. Bij twijfel werden leerlingen meestal bevorderd. Vooral leerlingen met een niet-westerse migratieachtergrond zijn vaker bevorderd dan afgelopen jaren.
- Toename ongelijke kansen en achterstanden. In de periode van afstandsonderwijs lijkt de kansenongelijkheid tussen leerlingen te zijn toegenomen. Dit komt deels door de ongelijke beschikking over educatieve hulpmiddelen, culturele bezittingen en welvaart in de thuisomgeving (Bol, 2020). Juist deze zaken, waarover vooral leerlingen met hoger opgeleide ouders en zonder migratieachtergrond beschikken, speelden een belangrijke rol in de periode van volledig afstandsonderwijs.
- Peilingsonderzoeken waardevol. Besturen en scholen zijn aan zet om de ontwikkeling van hun leerlingen in beeld te brengen. Afname van genormeerde toetsen om ten minste de ontwikkeling in de basisvaardigheden te kunnen volgen, is daarvoor onontbeerlijk. Aan de hand van genormeerde informatie dient te onderzocht worden hoe leerlingen zich ontwikkelen en hoe groot de eventuele achterstanden zijn als gevolg van het afstandsonderwijs. De inspectie is daarom van plan om, in navolging van het primair onderwijs, ook in het voortgezet onderwijs peilingsonderzoeken uit te voeren. Deze peilingsonderzoeken brengen de kennis en vaardigheden van groepen leerlingen op diverse inhoudsgebieden in beeld, zoals hun lees- en rekenvaardigheid.
Meepraten? Benieuwd geworden naar de rest van het rapport of lijkt het je interessant om nader in gesprek te gaan over de Staat van het Onderwijs 2021? Via deze link kun je het gehele rapport downloaden, met vanaf pagina 91 het deelrapport voortgezet onderwijs. Onderwijsprofessionals zijn uitgenodigd om op 11 mei tijdens een online conferentie met de Onderwijsinspectie in gesprek te gaan. Aanmelden kan via de website van de Inspectie.